دوست تو

شبکیه، لایه ای از بافت عصبی تخصصی است که در انتهایی ترین قسمت حفره چشم قرار گرفته و به صورت پوششی داخلی دیواره پشتی چشم را فرا می گیرد. این لایه عصبی در واقع آخرین بخش دستگاه بینایی بوده و وظیفه دریافت و تبدیل امواج نوری به پیام های عصبی را بر عهده دارد. شبکیه به عنوان یک غشای حساس به نور، نقش حیاتی در فرآیند بینایی ایفا می کند و به این ترتیب، یکی از اجزای کلیدی و ضروری چشم محسوب می شود.

پارگی شبکیه چیست؟

شبکیه یک لایه تخصصی از بافت عصبی است که در انتهای حفره چشم قرار گرفته و دیواره پشتی چشم را می پوشاند. شبکیه مسئول ایجاد تصویر است و بدون آن، بینایی امکان پذیر نخواهد بود. داخل کره چشم، در جلوی شبکیه، یک ماده ژله مانند به نام زجاجیه وجود دارد. با گذشت زمان و افزایش سن، زجاجیه به تدریج از شبکیه جدا می شود. این جدایی یک پدیده طبیعی ناشی از پیری چشم است و به آن جداشدگی خلفی زجاجیه یا PVD (posterior vitreous detachment) گفته می شود. اگرچه بیشتر موارد PVD آسیب دراز مدتی به چشم وارد نمی کنند، اما در برخی افراد می توانند باعث ایجاد پارگی در شبکیه شوند.

پارگی ها معمولا زمانی روی می دهند که زجاجیه از شبکیه جدا می شود. وقتی که یک اتصال غیر طبیعی بین زجاجیه و شبکیه وجود داشته باشد, در حین جدا شدن زجاجیه از شبکیه, پارگی شبکیه اتفاق می افتد. در این موارد زجاجیه می تواند شبکیه را کشیده, باعث پارگی آن شود. اگر در محل این پارگی رگهای خونی وجود داشته باشند, خونریزی داخل چشمی رخ می دهد. در صورتی که پارگی شبکیه درمان نشود, ممکن است منجر به جداشدگی شبکیه و افت شدید بینایی شود.

دلایل پارگی شبکیه چیست؟

احتمال وقوع پارگی شبکیه, در موارد زیر بیشتر است:

• افراد سالمند, اگرچه, پارگی شبکیه می تواند در هر سنی اتفاق بیفتد, ولی وقوع آن معمولا در سالمندی است. می توان گفت که مهمترین عامل بروز پارگی شبکیه, سن است.
• افرادی که نزدیک بین هستند.
• افرادی که جراحی های چشمی مانند کاتاراکت (آب مروارید) داشته اند.
• افرادی که تاریخچه پارگی قبلی شبکیه دارند.
• افرادی که دارای تاریخچه خانوادگی پارگی شبکیه یا جدایی شبکیه هستند.
• افرادی که دچار تروما (آسیب فیزیکی به چشم یا سر) شده اند.

علائم پارگی شبکیه چیست؟

علائم پارگی شبکیه و PVD یکی است. پارگی شبکیه بدون درد است و می تواند باعث ایجاد اجسام شناور جدید, نقاط نورانی چشمک زن, اشکال تار عنکبوتی و شاید بارشی از نقاط سیاه در میدان دید شود. نقاط چشمک زن معمولا خیلی بیشتر در شب یا در تاریکی, قابل توجه هستند و گاهی اوقات, با حرکت چشم شدیدتر می شوند. از طرفی, اجسام شناور, معمولا در نور قوی بیشتر قابل توجه هستند. بعضی از افرادی که دچار پارگی شبکیه چشم هستند این علائم را به میزان زیاد احساس می کنند, در حالی که بعضی هم ممکن هیچ علامتی را احساس نکنند.

درمان پارگی شبکیه چگونه است؟

سوراخ ها و پارگی های کوچک معمولا با عمل لیزر درمان می شوند. فرآیند آن در مطب و با استفاده از بیهوشی موضعی انجام می شود. از لیزر برای ایجاد سوختگی های خیلی ظریف در اطراف پارگی استفاده می شود. بهبودی که بعد از لیزر ایجاد می شود اساسا جوش نقطه ای ایجاد می کند و از پیشروی پارگی و جدایی شبکیه جلوگیری می کند. در مواردی که نمی توان برای درمان پارگی شبکیه از درمان با لیزر استفاده کرد, از فرآیند فریز کردن یا انجماد استفاده می شود که به آن کرایوپکسی (Cryopexy) گفته می شود.

نقاط زرد رنگ اطراف پارگی, بیانگر درمان موفق پارگی شبکیه با لیزر است.

مراقبت بعد از عمل چگونه است؟

برای درمان لیزر, ممکن است یک هفته طول بکشد تا پارگی شبکیه بسته شود. سفارش شده است که در این دوره, برای حدود 10 تا 14 روز, فعالیت های فیزیکی کم شود. این که نقاط نورانی چشمک زن یا اجسام شناور در میدان دید بعد از لیزر هم ادامه داشته باشند, عادی است. چون بیشتر پارگی های شبکیه در موقعیت PVD رخ می دهد, ممکن است که در طی چند هفته یا چند ماه بعد از عمل اولین پارگی, یک پارگی دیگر یا جدایی شبکیه اتفاق بیفتد. این نکته خیلی مهم است که اگر شما متوجه هر افزایشی در اجسام شناور, یا نقاط نورانی چشمک زن در میدان دید خود شدید, یا بخشی از میدان دید خود را در کناره ها از دست دادید, باید پزشک را در جریان قرار دهید تا مجددا چشم شما را ارزیابی کند.

تاثیر دراز مدت پارگی شبکیه بر چشم چیست؟

بیشتر پارگی های شبکیه در منطقه کناری و دور شبکیه واقع می شوند, یعنی بخشی از شبکیه که معمولا برای بینایی مورد استفاده قرار نمی گیرد. بنابراین بیشتر اوقات, پارگی شبکیه یا درمان آن با لیزر, تغییر قابل توجهی در دید محیطی ایجاد نمی شود. درمان با لیزر, اجسام شناور (به آنها مگس پران هم گفته می شود) یا نقاط نورانی چشمک زن را معالجه نمی کند. اینها معمولا خود بخود و کم کم, در عرض چند هفته تا چند ماه از بین می روند.

تزریق چشمی

تزریق داخل چشم روشی جدید است است که در آن دارو به داخل چشم تزریق می شود. در حین انجام این فرایند, پزشک دارو را به درون زجاجیه , نزدیک شبکیه در پشت چشم تزریق می کند. دارو می تواند مشکلات خاصی که پشت چشم را تحت تاثیر قرار می دهند حل کرده, به حفظ بینایی کمک کند.

تزریق آواستین و پارگی شبکیه

آواستین (Avastin) دارویی است که برای درمان دژنراسیون ماکولای وابسته به سن (age related macular degeneration), مشکلات چشمی ناشی از دیابت و سایر مشکلات شبکیه استفاده می شود. این دارو به منظور کمک به آهسته کردن روند ضعف بینایی در این بیماری ها به داخل چشم تزریق می شود.

آواستین یک نام تجاری برای دارویی است که bevacizumab خوانده می شود. این دارو رشد رگهای خونی غیر نرمال را در عقب چشم مهار می کند. این رگهای خونی می توانند نشت کنند و باعث کاهش بینایی در AMD یا بیماری چشم دیابتی شوند.

تزریق درون چشمی آواستین یک بخش مهم از عملیات کلینیکی شبکیه است . نتایج تحقیقی که بر روی تاثیر تزریق آواستین بر پارگی شبکیه صورت گرفته و در مجله Digit Journal of Ophthalmology چاپ شده, نشان داده شده است که در 1455 مورد تزریق چشمی آواستین (1.25 میلی گرم در طول 9 ماه برای AMD), 12 بیمار دچار پارگی شبکیه شدند. این مطالعه نشان می دهد که بعد از تزریق آواستین, احتمال پارگی شبکیه وجود دارد و باید موارد احتیاط را مخصوصا در مورد بیمارانی که در معرض خطر بیشتری برای پارگی شبکیه هستند, رعایت کرد.

فوق تخصص شبکیه

با توجه به اینکه چشم عضو مهم و حیاتی محسوب می شود و آسیب به آن می تواند خسارات جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد حتما جهت درمان عارضه پارگی شبکیه به فوق تخصص شبکیه مراجعه نمایید. دکتر محمد باقر رجبی فوق تخصص شبکیه و لیزر در تهران و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران - بیمارستان فارابی می باشند .

آدرس مطب :تهران ، میدان ونک ، ابتدای بزرگراه حقانی ، نرسیده به گاندی جنوبی ، پلاک 72 ، ساختمان پزشکان 72 ونک ، طبقه چهارم ، واحد 402

جهت رزرو نوبت روز های زوج تماس بگیرید ، شماره تماس:02188201656