دوست تو

مصرف برخی داروها متأسفانه می تواند باعث بروز بیماری های کبدی گردد. با این حال، تخمین دقیق میزان آسیب واقعی کبدی ناشی از مصرف داروها، کاری دشوار و پیچیده است. این امر به دلیل عوامل متعدد و متنوعی است که می توانند در میزان آسیب کبدی نقش داشته باشند. از جمله این عوامل می توان به تفاوت های فردی در代謝و دفع داروها، سطوح مواجهه با دارو، شرایط بنیادی سلامت کبد و سایر عوامل زمینه ای اشاره کرد. بنابراین، ارزیابی دقیق و جامع میزان آسیب کبدی ناشی از مصرف برخی داروها، چالشی است که نیازمند مطالعات گسترده و همه جانبه می باشد.

11 داروهای مضر برای کبد که سلامت کبد را به خطر می اندازند

داروها یکی از مهم ترین علل آسیب های کبدی هستند. این موضوع بسیار نگران کننده است، به ویژه با توجه به اینکه کبد یک عضو حیاتی برای حفظ محیط داخلی بدن و مقابله با سموم شیمیایی و ضایعات است. برخلاف کلیه ها یا ریه ها، کبد فاقد جایگزین مناسبی در صورت نارسایی است. سالانه دو هزار مورد نارسایی کبدی گزارش می شود که نیمی از آن ها ناشی از مصرف برخی داروها است. با وجود اینکه بیش از 900 دارو و گیاه دارویی می توانند باعث آسیب کبدی شوند، 11 دارویی که در این مقاله معرفی شده اند به عنوان علل نادر (اما شناخته شده) آسیب کبدی شناخته می شوند.

داروهای مضر برای سلامت کبد

1- استامینوفن (تیلنول)

استامینوفن نیز به عنوان یک کاهش دهنده تب و تسکین دهنده درد کار می کند اما یکی از شایع ترین دلایل نارسایی کبدی مرتبط با دارو می باشد. از موارد نارسایی کبدی که به داروها نسبت داده می شود، بیش از یک سوم آن ها ناشی از استامینوفن است. برای جلوگیری از آسیب کبدی، حتماً مصرف استامینوفن خود را به کمتر از 2 گرم در روز محدود کنید و یادتان باشد تا عناصر موجود در داروهای ترکیبی را بخوانید. بسیاری از داروهای بدون نسخه حاوی استامینوفن هستند، بخصوص داروهای سرماخوردگی و آنفولانزا مانند Nyquil و Dayqui و این جایی است که مردم خود را به دردسر می اندازند.

ان استیل سیستئین، کاربرد اثبات شده ای در مسمومیت کبدی ناشی از استامینوفن دارد، اما نقش آن در سایر آسیب های کبدی ناشی از مصرف دارو مشخص نیست.

2- آموکسی سیلین / کلاوولانات (آگمنتین)

آموکسی سیلین / کلاوولانات (آگومنتین) آنتی بیوتیکی است که معمولاً برای درمان عفونت سینوس ها، گلو و مجاری هوایی ریه (برونشیت) استفاده می شود. آسیب کبدی ناشی از این آنتی بیوتیک می تواند اندکی پس از شروع مصرف آن اتفاق بیفتد و تا مدت ها باقی بماند. علائم آسیب کبدی حتی پس از متوقف کردن داروها، آشکار هستند.

آنتی بیوتیک ها (آموکسی سیلین-کلاوونات، تریمتوپریم-سولفامتوکسازول، آزیترومایسین)، بیشترین ارتباط را با ابتلا به آسیب مزمن کبدی ناشی از مصرف دارو دارند.

3- دیکلوفناک (ولتارن ، کامبوج)

هر ) NSAID داروی ضد التهاب غیر استروئیدی ) می تواند آسیب کبدی ایجاد کند، اگرچه بسیار نادر است. این طبقه از داروها شامل داروهای پر طرفداری مانند ایبوپروفن و ناپروکسن است اما وقتی صحبت از آسیب کبدی می شود ، دیکلوفناک به عنوان یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی بیشترین خطر را دارد. آسیب کبدی ناشی از دیکلوفناک ممکن است هفته ها تا ماه ها پس از شروع مصرف آن اتفاق بیفتد و به دلایلی که هنوز نمی دانیم به افراد حساس و مستعد آسیب می زند.

4- آمیودارون (کوردارون- پیسرون)

آمیودارون ( کوردارون - پیسرون ) دارویی است که برای درمان فیبریلاسیون دهلیزی مورد استفاده قرار می گیرد، یک وضعیت نامنظم ضربان قلب که می تواند منجر به لخته شدن خون، سکته مغزی و نارسایی قلبی شود. پس از مصرف آمیودارون برای هفته ها تا ماه ها ممکن است بیماران علائمی آسیب سلول های کبدی را داشته باشند.

5- آلوپورینول (زایلوپریم)

آلوپورینول ( زایلوپریم ) که اغلب برای جلوگیری از حملات دردناک نقرس استفاده می شود، می تواند در طی چند روز تا چند هفته پس از شروع درمان باعث آسیب کبدی شود. در صورت تجویز این دارو، پزشک شما ممکن است توصیه کند که آزمایش های آزمایشگاهی منظم را انجام دهید تا سلامت کبد خود را تحت نظر داشته باشید.

6- دارو های ضد تشنج

دارو های ضد تشنج عموما مشکل زا هستند زیرا چندین داروی ضد صرع هستند که می توانند باعث آسیب کبدی شوند. دیلانتین ( فنی توئین ) اندکی پس از شروع مصرف آن می تواند باعث آسیب کبدی شود، به همین دلیل به آزمایش های منظم ازمایشکاهی برای نظارت بر عملکرد کبدی نیاز خواهید داشت. کاربامازپین و لاموتریژین همچنین می توانند آسیب کبدی ایجاد کنند که علائم آن ممکن است پس از هفته ها یا ماه ها بروز پیدا کند.

7- ایزونیازید

اگر تست تشخیص پوستی سل شما مثبت شد، ممکن است یک تجویز 3 تا 6 ماهه ی ایزونیازید (که همچنین با نام Isonicotinylhydrazide یا INH نیز شناحته می شوند ) دریافت کنید. INH یک دلیل شناخته شده برای آسیب حاد کبدی می باشد که علائم آن هفته ها تا ماه ها پس از شروع درمان رخ می دهد.

8- آزاتیوپرین ( ایموران )

آزاتیوپرین دارویی است که سیستم ایمنی بدن را کنترل می کند و برای درمان شرایط خود ایمنی مانند بیماری کرون ( التهاب روده ) و هپاتیت خود ایمنی استفاده می شود. بعد از چند هفته تا چند ماه از مصرف آزاتیوپرین، ممکن است آسیب به کبد وارد شود. ما شاعدد بوده ایم که چنین اتفاقی رخ داده است. بنابراین هنگام مصرف این دارو، مراقب کبدتان باشید.

9- متوترکسات

متوترکسات در بسیاری از شرایط مورد استفاده قرار می گیرد، از جمله سرطان های خاص، آرتریت روماتوئید و حاملگی خارج از رحمی، که نظارت بر کبد نیازمند آزمایشات منظم است و سمیت کبدی یک اثر جانبی نسبتاً متداول این دارو می باشد.

10- ریسپریدون ( ریسپریدال ) و کوتایپین (سروکوئل)

ریسپریدون ( ریسپریدال ) و کوتایپین (سروکوئل) هر دو به عنوان داروهای ضد روان پریشی و ضد افسردگی استفاده می شوند و پتانسیل ایجاد آسیب به کبد را دارند، اما چطوری؟ صفرا ، مایعی است که توسط کبد برای کمک به بدن در هضم غذا ایجاد می شود، به طور معمول برای ذخیره به کیسه صفرا تحویل داده می شود اما این داروها می توانند مسیر صفرا را برای خروج از کبد مسدود کنند و منجر به وضعیتی بنام کلستاز ناشی از مصرف دارو شوند.

11. ایدیوسنکراتیک

شایع ترین شکل آسیب کبدی ناشی از داروی ایدیوسنکراتیک آسیب کبدی حاد هپاتوسلولاراست و با خطر مرگ و میر 10 تا 50 درصدی مرتبط است. میزان مرگ و میر در مورد نارسایی حاد کبدی ثانویه به آسیب کبدی ناشی از داروی ایدوسنکراتیک، 60 تا 80 درصد است.

آیا استاتین ها هم به کبد آسیب می رسانند ؟

ممکن است از این که داروهای کلسترول معروف به استاتین می توانند به کبد شما آسیب برساند در تعجب باشید. در حالی که آتورواستاتین، سیمواستاتین، لوواستاتین و پروستاتین می توانند بر آزمایش های خون برای تست عمالکرد کبد تأثیر بگذارند اما تمایلی به ایجاد آسیب کبدی ندارند.

مطالعات بالینی روی حیوانات نشان می دهد که دوز های بسیار زیاد استاتین ممکن است باعث سمیت کبدی شود اما دوز های معمولی این داروها با آسیب قابل توجه کبد همراه نبوده است.

آسیب سلول های کبدی از استاتین ها در انسان ها بسیار نادر است.